Keuzestress – Wat Doe Je Eraan?
Heb je last van keuzestress als ondernemer? Je bent niet de enigste die lijdt aan keuzestress. Heel veel ondernemers waaronder ik zelf hebben hier zo nu en dan last van.
In dit artikel leer je:
– Keuzes maken vormen de basis van vooruitgang.
– Hoe kan je keuzestress verminderen.
– Dat onduidelijke doelen lijden tot keuzestress.
– Waarom je uiteindelijk de knop gewoon moet doorhakken.
– Dat het evalueren van je keuze helpt om in de toekomst sneller te beslissen.
Ik wens je veel leesplezier.
Oorzaak van het probleem keuzestress
In een steeds complexer wordende wereld – waar het maken van keuzes een centrale rol in speelt – kan het voor ondernemers al een moeilijk zijn om te weten waarvoor ze nu eigenlijk moeten kiezen.
Of het nu gaat om financiële beslissingen, personeelskwesties of praktische zaken, keuzes vormen de basis van wat we als ondernemer bereiken, en hoe we groeien.
Kiezen is ongetwijfeld één van de moeilijke opdrachten voor de mens (en dan zeker de ondernemer) en het groeiende aanbod aan keuzemogelijkheden maakt het er zeker niet gemakkelijker op.
Als ondernemer weet je immers dat de instandhouding en de groei van het bedrijf volledig (of toch bijna) afhangt van welke keuzes u maakt. Een weloverwogen keuze maken is dan ook zelden een slecht idee.
Maar wat als het moeten kiezen op zich stress veroorzaakt? Keuzestress, wordt dat ook wel genoemd, en hoewel het voor velen als ene luxeprobleem kan klinken, is het wel degelijk een reëel fenomeen.
Een zaak draaiende houden veroorzaakt, zoals de meesten wel weten, vaak heel wat stress bij de ondernemer door de verantwoordelijkheden, tijdsdruk, twijfel, enzovoort.
Als daar dan nog keuzestress bijkomt, wordt blijven functioneren een heuse opdracht.
Keuzestress verminderen – het beste uit jezelf halen als ondernemer
Wat kan men daar nu aan doen, aan die keuzestress? Er zijn tal van manieren om stress van alle soorten te verminderen, en keuzestress is geen uitzondering.
Hoe verlammend en zorgwekkend dergelijke stress ook mag zijn, er zijn bepaalde (zij het mentale) middeltjes waar ondernemers gebruik van kunnen maken om die aan te pakken.
Het volgende overzicht geeft je als ondernemer de kans om :
1. Keuzestress te herkennen
2. Jezelf de juiste vragen te stellen
3. De antwoorden hierop te vinden
4. Die antwoorden gebruiken als doorslaggevende factoren om een keuze te maken
5Keuzestress vermijden in de toekomst
Een dergelijk stappenplan kan je als ondernemer wat meer duidelijkheid bezorgen in de chaos van mogelijke keuzes, zodat kiezen uiteindelijk niet zo eng meer is.
1. Keuzestress herkennen bij jezelf
Keuzestress herkennen lijkt dan misschien wel eenvoudig (niet kunnen kiezen is iets waar we allemaal mee geconfronteerd worden), vaak krijgt een ondernemer te maken met diverse stressprikkels waardoor het één grote mentale chaos wordt.
Keuzestress is natuurlijk stress die veroorzaakt wordt door de incapabiliteit om een keuze te maken, en om erachter te komen of dit je stress bezorgd kun je de volgend vragen stellen
– Heb ik het gevoel dat ik niet zo goed weet wat ik wil?
– Heb ik te maken met een enorm gamma aan mogelijke keuzes?
– Heb ik de neiging om van de ene keuze naar de andere te springen, en terug?
Is het antwoord op deze vragen ja, dan heb je waarschijnlijk last van keuzestress. De eerste stap bij het oplossen van een probleem is tot de conclusie komen dat er één is, en van daaruit kan gezocht worden naar een oplossing.
Eénmaal de keuzestress ‘gelokaliseerd’ of bevestigd is, is het tijd voor de volgende stap.
2. Jezelf de juiste vragen stellen
De beste manier om tot inzicht te komen, bij eender welke situatie of probleem, is door jezelf vragen te stellen.
Zo is het alsof je een conversatie voert met een ander, waardoor je ideeën kan krijgen die je normaal vreemd blijven.
Tegenwoordig is iedereen vrij om te kiezen, maar vaker dan niet is het scala aan mogelijkheden te groot om het bos door de bomen heen te zien, en kunnen we onmogelijk een keuze maken.
Die overvloed aan verschillende keuzes brengt voor ondernemers vaak meer stress met zich mee dan dat het een gevoel van luxe geeft, waardoor deze de neiging hebben de keuze uit de weg te gaan en dus stil te blijven staan.
Een stappenplan, gebaseerd op vragen, is de ideale oplossing om een dergelijke stilstand te voorkomen. Enkele goede tips voor vragen die je jezelf kunt stellen:
1. Het doel van de beslissing
Denk, voor je een keuze maakt, goed na waarom je die keuze zou willen maken en wat het gevolg zal zijn? Wat wil je met deze beslissing bereiken binnen je onderneming?
Zodra je beseft wat voor het bedrijf belangrijk is en wat de drijfveren van je beslissing zijn, kun je gemakkelijker kiezen. Wil ik meer of minder personeel? Wil ik wel écht investeren in een nieuwe machine, en wat zou het gevolg zijn als ik dit niet doe?
Dergelijke vragen creëren duidelijkheid in je hoofd en maken het eenvoudiger om te kiezen.
2. De criteria waaraan de keuze zou moeten voldoen
Maar al te vaak kiezen mensen (en jammer genoeg ook ondernemers) impulsief, alvorens zich vragen te stellen bij de gevolgen van de keuze. Een goede manier om dit te vermijden is door een lijstje op te stellen met de criteria waaraan een keuze zou moeten voldoen. Als je bijvoorbeeld twijfels hebt bij de keuze tussen verschillende leveranciers, bekijk dan wat de kwaliteiten van elk van deze leveranciers is en onderzoek welke het best bij je persoonlijke waarden en verwachtingen aansluit. Daarna volstaat het de som te maken en wordt kiezen gemakkelijker.
3. Kieskeurigheid werkt verlammend
Vaak is het moeilijker om een keuze te maken omdat we als mens altijd op zoek zijn naar het beste. Dit kan er echter voor zorgen dat we helemaal niet kiezen, omdat we denken dat er ’toch nog iets beters moet zijn’. Ook ondernemers kampen vaak met een dergelijk probleem, iets wat we het uitstelgedrag van het kiezen kunnen noemen. Op zich is dit normaal: als bedrijfsleider wil je enkel het beste voor je onderneming, en doe je het niet voor minder. Soms moet er echter een knoop worden doorgehakt om de deur naar verder evolutie en vooruitgang te kunnen openen.
4. Afstand nemen van de beslissing
Net zoals over je problemen blijven praten je geen meter vooruit helpt, kan wikken wegen er voor zorgen dat je eigenlijk niet meer kunt kiezen. Vaak is het gewoon een kwestie van een beetje afstand nemen, om dan uiteindelijk meer duidelijkheid te hebben op de verschillende keuzemogelijkheden. Je gedachten verzetten is als ondernemer natuurlijk een hele uitdaging, aangezien bedrijfs-gerelateerde beslissingen vaak aan een deadline hangen. Toch kan het de moeite waard zijn om de keuze even te laten voor wat het is, zodat je er later met een frisse kijk terug naar kunt kijken.
5. Irrationele gedachten spelen ook een grote rol
Vaak denken we dat we kiezen uit vrije wil, maar meestal wordt onze beslissing toch in zekere mate bepaald door onderbewust en irrationele gedachten. Zo kan de liefde voor meer winst van een ondernemer overtroffen worden door de haat voor verlies, waardoor de verkeerde beslissing wordt genomen met alle gevolgen van dien.
De irrationele kant, die we allemaal hebben, kan er dus toe leiden dat je als ondernemer bijvoorbeeld investeringen blijft doen in een project dat eigenlijk al ten dode is opgeschreven, en in dat geval gooi je de handschoen misschien het best in de ring. Irrationaliteit beïnvloedt hoe dan ook alle keuzes, en dat beseffen is een belangrijke stap.
3. Jezelf antwoorden geven
Bovenstaande vragen representeren natuurlijk slechts een deel van het keuzestress-probleem, maar eenmaal je ze hebt kunnen beantwoorden heb je al een grote stap gezet in de richting van de juiste keuze.
Ondernemer zijn is naast een praktische en financiële kwestie ook een psychologische en zelfs, in zekere mate, een spirituele. Jezelf leren kennen is essentieel om het beste uit je bedrijf te halen en keuzes te maken die productief zijn.
Antwoorden vinden is geen eenvoudige opdracht, maar het is de moeite die ervoor gedaan moet worden zeker de moeite waard. Een overzicht van mogelijke antwoorden:
– Het doel: als ondernemer is het je doel om je bedrijf te doen groeien, en daarvoor moeten vaak keuzes worden gemaakt die misschien niet meteen vruchten afwerpen. Denk aan de lange termijn en gebruik die mentaliteit om je beslissing op af te stemmen.
– De criteria: ondernemingen hanteren waarden zoals integriteit en duurzaamheid, maar het kan ook zijn dat je bijvoorbeeld op zoek bent naar producten van een bepaald land of afkomst. De keuze die je maakt resoneert dan ook best met de waarden waar je belang aan hecht.
– Kieskeurigheid: was het antwoord op deze vraag ja, dan heb je het eigenlijk al ver gebracht. Want beseffen dat je kieskeurig bent opent meteen je ogen, waardoor je voorbij die kieskeurigheid kan kijken en dus meer open-mindes bent om een keuze te maken die misschien niet voor de volle 100 % aan je verwachtingen voldoet – maar je wel verder zal helpen.
– Afstand nemen van de beslissing: zoals vermeld kan het contraproductief zijn om teveel met een keuze bezig te zijn, en afstand nemen is dan de beste stap. Zo kan een nacht goed slapen of een uitje met familie ervoor zorgen dat je, eenmaal je weer aan de werktafel gaat zitten, de keuze gemakkelijk gemaakt is. Minder is vaak écht meer!
– Irrationeel keuzegedrag: als je doorhebt wat je irrationele trekjes zijn (die hoe dan ook een invloed hebben op je beslissing) kun je ze gemakkelijker ondermijnen en hun effect op je keuze minimaliseren. Als je bijvoorbeeld tot het besef komt dat je een trots persoon bent en een verloren project toch niet wil opgeven, dan kun je gemakkelijker beslissen om het te laten voor wat het is.
4. De antwoorden gebruiken om een keuze te maken
Hoeveel woorden men er ook aan vuil maakt en hoe lang het innerlijke welles-nietes gesprek ook duurt waardoor keuzestress veroorzaakt wordt, uiteindelijk komt het er op neer de knoop door te hakken.
Bovenstaande vragen en antwoorden betekenen weinig als je er als ondernemer niets mee doet, en op het einde van de dag moet je dus gewoon kiezen.
Zelfs als alle vragen beantwoord zijn en je dus een duidelijk beeld hebt van wat je eigenlijk zou moeten kiezen, kan het zijn dat je gevoel je toch een ander richting in stuurt.
In dat geval is het beste wat je kan doen, dat gevoel volgen en de beslissing maken. Een gevoelskeuze kunnen, die daarbij nog een ondersteund wordt door een rationele insteek, is natuurlijk veel beter dan een impulsieve keuze maken er pas achteraf over na te denken. Kiezen dus!
5. Keuzestress vermijden in de toekomst
Het bedrijfsleven zit vol van de keuzes, en als ondernemer kun je er dan ook niet om heen. Er zullen altijd beslissingen gemaakt moeten worden, en maar goed ook.
De onderneming zou zonder keuzes snel stilvallen en dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Eénmaal je echter een keuze hebt kunnen maken, zal het in de toekomst alleen maar eenvoudiger zijn om hetzelfde te doen. Het bovenstaande overzicht is immers tijdloos en kan bij alle bedrijfsgerelateerde kwesties en beslissingen gebruikt worden om tot een goede keuze te kunnen komen.
Om het helemaal af te maken kun je, na de beslissing, eventueel gebruik maken van de volgende tips om je bij het maken van toekomstige keuzes te ondersteunen.
1. Evalueer het resultaat: wat waren de gevolgen van de beslissing die je genomen hebt? Waren ze zoals verwacht, of beter/slechter? Gebruik deze kennis als je in de toekomst beslissingen moet nemen.
2. Wat zijn je zwakste punten bij het maken van een keuze? Welke factoren hebben de keuzestress veroorzaakt? Je zoektocht naar de ideale oplossing, je onvermogen om je trots los te laten? Maak van je zwakke punten je sterke bij een volgende beslissing.
3. Wat heb je geleerd? Maak een overzicht van wat je geleerd hebt door de beslissing te maken: het zal je keuzegedrag in de toekomst alleen maar positief beïnvloeden!
Geef keuzestress geen kans meer
Keuzestress kan dan wel verlammend werken, er is geen enkele reden om daar niets aan te doen. Kiezen is en blijft een essentieel aspect van het leven van elke ondernemer, dus het beste wat je kunt doen is jezelf leren kennen en vertrouwen zodat je zonder zorgen een weloverwogen beslissing kan maken. Ofwel blijf je dus in de grijze zone tussen het niet-kiezen en het kiezen, ofwel maak je gewoon een beslissing: aan jouw de keuze.
Lees ook: 25 manieren om te ontstressen
